Drukbezochte #ZuinigLicht Duurzame Verlichtingstafel op 13 september in Heerenveen was een succes

Energie besparen met alternatieven voor openbare verlichting

De drukbezochte #ZuinigLicht (Rijkswaterstaat Leefomgeving) Duurzame Verlichtingstafel op 13 september in Heerenveen was een succes.
Tijdens de presentaties, filmpjes en discussies werd duidelijk dat gemeenten veel energie kunnen besparen met alternatieven voor openbare verlichting, zoals markering en wegdekreflectie.

Paul Rutte, senior projectmanager bij de provincie Noord-Holland, maakte duidelijk dat de Nederlandse verlichting vaak best wat minder kan. De energie die wordt gebruikt voor openbare verlichting, wordt opgewekt door anderhalve elektriciteitscentrale en zorgt voor een uitstoot van 6,3 Megaton CO2. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor 85 procent van dit energieverbruik.

Actieve markering
Een alternatief voor openbare verlichting is actieve markering: led-verlichting in of langs de weg die aangaat zodra er een auto nadert en die de weg goed zichtbaar maakt. Het Inter Provinciaal Overleg (IPO) stelde een aanbeveling op om kennis en ervaring over actieve markering te delen, om een beargumenteerde afweging te maken en om handvatten te bieden voor eenduidige toepassing van actieve markering. De NSVV publiceert de aanbeveling dit najaar.

Wegdekreflectie
Piet Zijlstra van Kijlstra Bestrating liet zien dat reduceren van openbare verlichting goed mogelijk is door reflecterende stenen in of langs de weg te gebruiken. Uit onderzoek in opdracht van de provincie Groningen blijkt dat de zichtbaarheid van de weg zowel 's nachts als overdag verbetert door reflecterende witte banden langs de weg te plaatsen. Bij nat weer benadert dit bovendien de eigenschappen van markering.
Als wegdekreflectie meegenomen wordt in het lichtontwerp (met name verblijfsgebied)kan veel energie bespaard worden. Ook verbetert de veiligheid van de weg.



Klik hier voor de Prezi van Piet

Ervaringen met reflecterende RWS-banden
Jos Langkamp van de Provincie Groningen gaf een presentatie over de ervaringen van de Provincie Groningen met reflecterende (RWS)banden. De Provincie Groningen plaatst daarom geen verlichting - tenzij dit echt nodig is - om energie te besparen en de duisternis te koesteren.



Innovatief
Student Maurits Jongebreur vertelde namens team Heerenveen over hun innovatieve idee voor de ontwerpwedstrijd Light Challenge: een trottoirband met daarin witte ledverlichting. Het effect is vergelijkbaar met volle maan in een heldere nacht en de verlichting creëert een veilig gevoel. Het concept is flexibel inzetbaar, heeft een lange levensduur en kan mogelijk tot 90 procent energie besparen ten opzichte van conventionele verlichting.

Klik hier voor de Prezi van Maurits


Energiebesparing
Wethouder Age Hartsuiker lichtte toe: "Gemeente Heerenveen vindt duisternis, bewust leven en energiebesparing belangrijk en hanteert daarom de slogan: Uit waar het kan, aan waar het moet". Innovatieve oplossingen die de gemeente gebruikt, zijn bijvoorbeeld lichtbakens op zonne-energie en wegdekreflectie. Bovendien is veel verlichting gedimd, zonder dat de bewoners het gemerkt hebben.

Klik hier voor de presentaties zonder de prezi's

Duurzame Verlichtingstafel 13 september 2013: Alternatieven voor openbare verlichting

Datum: 13 september 2013
Tijd 13.30 - 17.00 uur
Locatie:
Gemeentehuis Heerenveen, Crackstraat 2, 8441 ES Heerenveen

Doelgroep
Het programma van deze Duurzame Verlichtingstafel is speciaal gericht op wethouders. Andere geïnteresseerde medewerkers van overheden en bedrijven zijn ook welkom voorzover de capaciteit van de zaal dit toelaat. Maximaal 1 aanmelding per bedrijf/marktpartij.

Omschrijving
Op vrijdagmiddag 13 september organiseren Rijkswaterstaat Leefomgeving en het InterGemeentelijk-overleg Openbare Verlichting (IGOV), in samenwerking met de gemeente Heerenveen, een Duurzame Verlichtingstafel over alternatieven voor openbare verlichting, zoals markering en wegdekreflectie.
Doel van de Duurzame Verlichtingstafels is het initiëren van vervolgstappen voor de verduurzaming van de openbare verlichting in Nederland.

Kosten
geen

Programma
's Morgens vindt een bijeenkomst plaats van het IGOV-innovatieplatform over de ontwikkeling van een strategische beleidsnotitie OVL gericht op de gemeentelijke verkiezingen in 2014 en een visie op de toekomst van OVL.

12:30 uur: Gezamenlijke lunch

's Middags is de Duurzame Verlichtingstafel:
13:30 Inloop in de Raadszaal
13:45 Opening Martijn Vroom, ambassadeur Openbare Verlichting en wethouder Noordwijk
13:50 Paul Rutte, provincie Noord-Holland: (Actieve) markering
14:15 Piet Zijlstra, Kijlstra bestrating: Wegdekreflectie in binnenstedelijk gebied en onderzoek naar reflectie en monitoring

14:30 Jos Langkamp, provincie Groningen: Reflecterende banden langs de weg in het buitengebied in relatie met de OVL
14:45 Pauze
15:15 Age Hartsuiker, wethouder Heerenveen: Lightchallenge team Heerenveen, duurzame trottoirband met verlichting erin
15:40 Discussie:
Alternatieven voor OVL, o.l.v. Martijn Vroom
(Hoe) houdt de politiek de snelheid van het licht bij? (Vraag om input voor een strategische beleidsnotitie openbare verlichting t.b.v. gemeenteraadsverkiezingen 2014) o.l.v. Rob van Heur / Iris Dijkstra, IGOV-innovatieplatform

16:30 Borrel

Aanmelden
U kunt zich aanmelden door een e-mail te sturen naar openbareverlichting@rws.nl. Geef daarbij aan voor welk dagdeel u zich aanmeldt (IGOV-innovatieplatform en/of Duurzame Verlichtingstafel) en of u wel of niet deelneemt aan de lunch. Vermeld in de mail uw naam, functie, organisatie en e-mailadres. Begin september ontvangt u een e-mail met praktische details.
Mocht het aantal aanmeldingen groter zijn dan de ruimte toelaat, dan hebben bestuurders van gemeenten en provincies en leden van het IGOV-innovatieplatform voorrang. Maximaal 1 aanmelding per bedrijf/marktpartij.

Bijzonderheden
Wilt u over deze bijeenkomst twitteren? Graag! Gebruik de hashtag #zuiniglicht en volg @ZuinigLicht.

Bezuinigingen en toch een duurzame en leefbare Openbare Ruimte?

Als bestuurder, beleidsmaker en beheerder van de Openbare Ruimte staat u voor belangrijke keuzes.
De crisis maakt het noodzakelijk om die nu te maken.
Bezuinigen is niet alleen zoeken naar besparingen, maar met een open, onafhankelijke blik zoeken naar kansen.
Kansen om op een andere, efficiëntere of effectiever manier uw ambities voor de ruimtelijke kwaliteit waar te maken.
Reflexstone ®werpt een nieuw licht op besparingen, duurzaamheid en verkeersveiligheid!

Reflexstone® is reflecterende bestrating met de volgende eigenschappen:
1. Bezuinigen op Openbare Verlichting door slim innovatief denken
2. Verhogen van de Verkeersveiligheid
3. Minder opwarming in binnenstedelijk gebied
4. Verhogen Sociale veiligheid (door gezichtsherkenning op afstand)

Een reflecterende betonnen bestrating bied beter zicht dan een donker zwart asfalt wegdek in verband met de contrastwerking welke op zal treden.
Door de verhoogde contrastwerking van het lichte wegdek zullen obstakels en het verloop van de weg eerder zichtbaar zijn.

Een speciale steenslag zorgt naast reflectie bij droog weer, ook voor dezelfde reflectie onder natte omstandigheden.
Dat is in Nederland niet alleen uniek maar ook erg belangrijk.
Een ander voordeel van een wegdek met betere reflectie eigenschappen is dat de gelijkmatigheid van het wegdek zal worden verhoogd.
Dit effect is nog groter bij LED-verlichting.
Hierdoor zal het zogeheten ‘zebra-effect’ worden gereduceerd.
De Richtlijn Openbare verlichting (ROVL 2011) spreekt over “Verlichten moet, alleen waar het nodig is”, met name in het buitengebied kan je met reflecterende materialen het verschil maken!

Reflecterende bestrating zorgt voor attentiewaarde op knelpunten, maar ook voor een sterk verbeterde gezichtsherkenning wat de sociale veiligheid ten goede komt.

Besparingen zijn mogelijk tot 74% op Openbare Verlichting (dimmen/dynamische installaties).

De Reflexstone® producten zijn DuBokeur-, Komo/Kiwa, Greenworks en Güteschutz gecertificeerd.

Slimme Openbare Verlichting (LED) en Reflectie van verhardingen = Minder CO2-uitstoot en meer verkeersveiligheid

Algemeen


Openbare Verlichting (OVL) zorgt voor verkeersveiligheid en sociale veiligheid. Verlichting draagt ook bij aan een prettige en mooie leefomgeving. Maar ze mag geen lichthinder veroorzaken en is bij voorkeur zo energiezuinig mogelijk. Kan dat allemaal samen? Jazeker! Energiezuinige openbare verlichting biedt volop kansen om de CO2-uitstoot te verminderen in combinatie met Reflexstone verharding en banden. ‘Niet meer licht dan nodig’ zou daarbij het uitgangspunt moeten zijn. 35-50% van het energieverbruik binnen gemeenten gaat naar openbare verlichting. Door te investeren in energiezuinige alternatieven zijn besparingen op de OVL installatie in een gemeente tot 20% mogelijk. Dat kan een besparing opleveren van 7% op de totale energierekening van een gemeente.

Momenteel ligt de renovatiegraad van verlichtingsarmaturen in gemeenten op 3-5% per jaar. Dit betekent dat het verlichtingspark in Nederland voor een groot deel bestaat uit verouderde systemen. En dit terwijl er voldoende energiezuinige alternatieven beschikbaar zijn. Met het huidige renovatietempo zou het nog 20 tot 30 jaar kunnen duren voordat het besparingspotentieel benut is, gezien de circa 25 jarige levensduur van de armaturen. De totale kosten over de levensduur (TCO) voor de energiezuinige alternatieven zijn echter in veel gevallen lager en het kan daarom zelfs economisch interessant zijn, versneld te vervangen. Dit alles bij een gelijkblijvende of betere lichtkwaliteit. Ook is het mogelijk bij relatief jonge lichtmasten alleen de armaturen te vervangen met de nieuwste duurzame technieken.

Maatregelen met grootste energiebesparing bij gelijkblijvende of betere verlichtingskwaliteit:

• Gericht dimmen en/of schakelen van verlichting (niet om en om uitschakelen want
dit levert donkere gaten’ op)
• Toepassen van elektronische voorschakelapparatuur
• Toepassen van energiezuinige lampen
• Zorgvuldig bezien waar verlichting uit verkeers- en sociale veiligheid nodig is (volstaat bijvoorbeeld actieve wegmarkering).
Binnen een gemeente stelt elk soort gebied zijn eigen specifieke eisen aan de verlichting. Met uitgekiende lichtontwerpen en een reeks aan verschillende lampen en voorschakelapparaten met uiteenlopende eigenschappen kan op een zeer energiezuinige manier aan de specifieke eisen worden voldaan.
Recent voorbeeld is de toepassing van onze Reflexstone RWS banden op de Friesestraatweg N355 ter hoogte van Pieterzijl in samenwerking met de Provincie Groningen. Hier was in eerste instantie voorzien in extra lichtmasten, maar door toepassing van de reflecterende banden in Reflexion White blijkt 1 mast voldoende te zijn. Flinke besparing op uitgaven aan OVL en energie.


Invloed van wegdekken op zichtbaarheid

1. Daglicht en kunstlicht
2. Automobielverlichting
3. Openbare verlichting
4. Spiegelfactoren voor wegdekken
5. Reflectie van bestrating (beste reflectie door Reflexstone®)


1. Daglicht en kunstlicht

Bij daglicht kunnen wij optimaal kleur- en helderheidcontrasten waarnemen. Bij kunstlicht worden zwaardere eisen gesteld aan ons visueel systeem omdat het verlichtingsniveau beduidend lager is dan bij daglicht. Belangrijk zijn hierin contrast, gezichtsscherpte, waarnemingssnelheid en kleurwaarneming. Al deze parameters worden positief beïnvloed door een hoger adaptatieniveau wat wordt bereikt met grotere helderheden-luminanties in het gezichtsveld.

Figuur 1a/b Boven reflecterend wegdek en onder conventioneel wegdek

Figuur 1c: Invloed van wegdekken op zichtbaarheid (voetgangers en fietsers)



1. Invloed

In bovenstaande animaties (figuur 1a t/m 1c ) is duidelijk te zien wat de invloed is van een “lichter” wegdek bij gelijkblijvende objectgrootte en -helderheden van de objecten. Dit kan worden bereikt door wegdekken meer reflecterend te maken. Wij hebben daarvoor de Reflexstone® bestrating (en banden) ontwikkeld. Ook in asfalt is e.e.a. uit te voeren.

2. Automobielverlichting

Bepalend voor automobielverlichting is dat de lichtinval onder een kleine hoek plaats vindt ten opzichte van het wegdek. De automobilist neemt zijn eigen koplampverlichting onder een iets grotere hoek waar volgens onderstaande figuur.

Figuur 2: Automobielverlichting en wegdekreflectie


Een maat voor de hoeveelheid licht richting een bestuurder van zijn eigen automobielverlichting is de gemeten luminantie-coëfficiënt voor retroreflectie (Rl in cd•m¯²•lx¯¹) .

2. Invloed
Door toevoegen van reflecterende steenslag wordt de retro-reflectiecoëfficiënt voor automobielverlichting groter. Dit verschil is goed waarneembaar voor een bestuurder.

Figuur 3: Reflecterende RWS banden in Reflexion White van Kijlstra Bestrating (ook leverbaar in Rijwielpadbanden)

3. Openbare Verlichting

Volgens CIE 66 worden wegdekken voor openbare verlichting gekarakteriseerd door de volgde twee parameters:

Lichtheid Qo:
De lichtheid van het wegdek wordt uitgedrukt in een parameter Qo genaamd: de gemiddelde luminantie-coëfficient (cd•m¯²•lx¯¹).
Qo waarden kunnen in de praktijk sterk uiteen lopen voor verschillende wegdekken tussen 0,03 en 0,14 cd•m¯²•lx¯¹.

Spiegelfactoren S1-S2:
Deze bepalen de mate van spiegeling van een wegdek. Deze zijn zowel van belang voor zowel dag- als kunstlicht en worden in paragraaf 4 apart behandeld.

De waarden voor droge wegdekken variëren van:

S1: ca. 0,15-1,55
S2: ca. 1,5 – 3,5
Om de invloed van openbare verlichting te kunnen bepalen kan er een
R-tabel bepaald worden die nodig is voor het maken van
lichtberekeningen. De R- staat hiervoor reflectie. Hiermee kunnen ook
de gelijkmatigheden van de verlichting berekend worden.

3. Invloed

Om met een zo gering mogelijk geïnstalleerd vermogen een goede
zichtsituatie te verkrijgen speelt naast de verlichtingsinstallatie ook de
R-tabel van het wegdek een grote rol.

Figuur 4: Conflictsituaties duidelijk uitgelicht door toepassing van Reflexion White/Grey in Stadskanaal

4. Spiegelfactoren voor wegdekken:

Onder natte weersomstandigheden kan de S1 voor wegdekken zeer
grote waarden aannemen wat zeer hinderlijk en verwarrend kan zijn voor verkeersdeelnemers vanwege zeer onregelmatige luminanties in het gezichtsveld.
Uit de R-tabel kunnen de spiegelfactoren S1-S2 bepaald worden welke een maat zijn hoe spiegelend een wegdek reageert met opvallend licht. Hoe hoger de spiegelfactoren hoe meer spiegeling op het wegdek.

Figuur 5: Verschillende spiegelfactoren van wegdekken bij daglicht

4. Invloed
De S1-S2 parameters zijn een maat voor de spiegeling van het wegdek en dienen niet te hoog te zijn waardoor hinderlijke spiegelingen van het wegdek worden voorkomen. Wegdekken met een reflecterende steenslag worden veel minder spiegelend, vooral bij nat weer e.e.a. onder invloed van de Luxovit™ die in de Reflexstone® zit.
Er zijn ook andere steenslagen (wit) die echter juist bij nat weer veel minder reflectie hebben. Dat is het grote voordeel van onze stenen en banden ten opzichte van de producten die een kopie lijken te zijn.

Bronnen:
- CIE 66 -1984
- NEN 1436 - 2008
- Handbuch für Beleuchtung -1976
- Metingen-rapportages Light Surface Control 2009-2010
- Light - Surface Control (D. Hetebrij)
- Tauw besparingsrapport Kijlstra Bestrating Reflexstone

Vervangen van Openbare Verlichting

Voorbeelden van gerichte vervangingen:

De vervanging van hogedruk kwiklampen en traditionele fluorescentielampen bijvoorbeeld door compacte fluorescentielampen met elektronische voorschakelapparatuur kan 25% à 50% energiebesparing opleveren. Vervanging van conventionele voorschakelapparatuur door elektronische dimbare voorschakelapparatuur levert bij de toch al zuinige hogedruk natrium lampen extra besparingen in dezelfde orde van grootte op. Ook ledverlichting heeft in 2008 en 2009 gaandeweg zijn intrede gedaan als energiezuinig alternatief in de openbare verlichting in verblijfsgebieden. Doorgangs- en verkeerswegen werden tot 2010 het meest efficiënt verlicht door de tot dan toe beschikbare oplossingen.
Om de besparingskansen zichtbaar te maken, is ondermeer het rekenmodel ‘Zicht op licht’ en inmiddels veel meer informatie van AgentschapNL te gebruiken:

Programma's Regelingen Publicaties AgentschapNL

Figuur 5: Led-verlichting in Enschede

Uitgangspunten voor energiezuinige alternatieven:

• De hoeveelheid licht, de gelijkmatigheid, de lichthinder en de kleurweergave zijn
gelijkwaardig of beter;
• De huidige installatie is volledig afgeschreven;
• De huidige masten en mastlocaties worden hergebruikt. Uitsluitend de armaturen worden
vervangen;
• De onderhoudskosten bestaan uit arbeid- en materiaalkosten voor groepsvervanging op
basis van de servicelevensduur van lampen.

Figuur 6: Reflecterende RWS banden op de N355 , Provincie Groningen (Minder OVL nodig)

Figuur 7: Reflecterende Stootbanden/Schampbanden/Parkeerbanden (Zelfs overdag al veel beter zichtbaar)

Figuur 8: Reflecterende verharding in combinatie met zuinige LED-verlichting geeft een helder beeld ook voor bijvoorbeeld senioren met beperkt gezichtsvermogen.


Om een goede en veilige doorstroming van het verkeer te waarborgen is verlichting natuurlijk van belang. Zowel de reflecterende eigenschappen van het wegdek als de lichttechniek van de armaturen spelen daarbij een belangrijke rol. In het buitengebied kunnen eventueel minder of geen lichtmasten worden toegepast al naar gelang van de omgeving bij toepassing van Reflecterende stenen, banden en/of asfalt.

De definitieve Safety Spot: de Safety Spot – Reflexstone

De definitieve Safety Spot: de Safety Spot – Reflexstone


By Ronald van der Steen

Veilig pinnen is een hot issue. Berichten over straatroven gerelateerd aan het meekijken met het intoetsen van de pincode en andere criminaliteit, verband houdend met het gebruik van de geldautomaat, verschijnen nog altijd vaak in de kranten.

De Safety Spot is in 2010 ontwikkeld om veilig pinnen mogelijk te maken

Na maanden voorbereiding is er nu een nieuw ontwikkelde Safety Spot – Reflexstone [1].


Safety Spot – Reflexstone, een duurzame oplossing voor veilig pinnen

Met het in gebruik nemen van de Safety Spot – Reflexstone wordt afscheid genomen van de tijdelijke, geverfde variant.

Waarom is de nieuwe Safety Spot in het wit?



De nieuwe Safety Spot – Reflexstone komt in de kleur wit. Na uitvoerig testen blijkt dat de witte Safety Spot een helderder uitstraling heeft, zich meer onderscheidt in het straatbeeld en beter opvalt in de schemering en in het donker.





Safety Spot – Reflexstone, betere gezichtsherkenning door verhoogde lichtopbrengst


De kleur wit komt ook tegemoet aan de bezwaren van een aantal partijen die moeite hadden met de ‘schreeuwerige’ kleur geel. Wit is neutraler en doordat de Safety Spot nu in reflecterende tegels wordt uitgevoerd, steekt het wit nu scherp af tegen de omgeving.

Waarom een stenen Safety Spot in plaats van een geverfde?

Het Ministerie van Veiligheid en Justitie heeft in de zomer van 2011 Euro 50.000 uitgetrokken om door het hele land geverfde Safety Spots aan te leggen. Al na een paar maanden trokken sommige banken en gemeenten aan de bel over de snelle slijtage van de net nieuw geverfde Safety Spots. Een verloederde omgeving van de geldautomaat werkt in dat geval niet meer veiligheidsbevorderend.




Safety Spot – Reflexstone in gebruik. Intuïtief blijf je op de juiste afstand.

Waarom de aanschaf van een Safety Spot – Reflexstone?

U zoekt een eenvoudige en langdurige oplossing om het pinnen veiliger te maken? Door het plaatsen van een Safety Spot – Reflexstone weet u zich de komende 20 jaar verzekerd van een duurzame oplossing. Daarnaast gelden nog de volgende argumenten voor deze stenen Safety Spot:

Verhoogde lichtopbrengst; door reflectie, 54% meer effect in schemering en nachtelijke uren door schijnsel van lichtmasten of (LED) verlichting boven de geldautomaat.

Verhoogde gezichtsherkenning; door reflectie van de Safety Spot – Reflexstone wordt gezichtsherkenning sterk bevorderd bij cameratoezicht.

Financieel aantrekkelijk; in vergelijking met de geverfde Safety Spot zijn de aanschaf- en straatmakerskosten binnen een jaar terugverdiend[2].

Duurzaam; één keer aanleggen en je hebt er geen omkijken meer naar.
Slijtvast; de tegels blijven zo’n 20 jaar goed.

Gebruik; tijdens de aanleg kan de geldautomaat gewoon gebruikt worden (de geverfde Safety Spot heeft een bepaalde droogtijd).
Nettere aanblik, door strak aanstraten ontstaat er een rustig straatbeeld met een opvallende Safety Spot.

Toepasbaarheid; betere inpassing in straatbeeld door kwalitatief hogere uitstraling.

Ruwe tegel; bij vorst en regen biedt het stroeve oppervlak houvast.

Makkelijk in onderhoud; schoonmaakwagens kunnen zonder problemen over de Safety Spot heen rijden om het mechanisch schoon te maken.

Hoe bestel ik de Safety Spot – Reflexstone?

Neemt u vooral eerst contact op met Ronald van der Steen. U kunt hem een bericht sturen . Of belt u rechtstreeks op 06-46348734.
Kijk ook op de website safetyspot.info